Του Αντωνίου Ράμμου, Καθηγητή της Σχολής Αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ.
Κάνοντας μια βόλτα στη κεντρική πλατεία του Δήμου Αχαρνών θα παρατηρήσετε στις κόκκινες πλάκες της πλατείας κάποιους σχέδια – σχηματισμούς. Είναι σαν υπερμεγέθη σαλιγκάρια αποτυπωμένα στην πέτρα.
Πρόκειται για απολιθώματα Αμμωνιτοειδών που ζούσαν στις θάλασσες τις Ελλάδας πριν 200 εκατομμύρια χρόνια περίπου. Μετά τον θάνατό τους τα κελύφη τους συσσωρεύθηκαν σε ιζήματα και με τις κατάλληλες συνθήκες πίεσης απολιθώθηκαν. Με τις τεκτονικές κινήσεις του φλοιού της γης αυτά τα πετρώματα αναδύθηκαν από τον βυθό και έτσι τα βρίσκουμε στην ηπειρωτική χώρα ακόμα και σε βουνά όπως η Πάρνηθα.
Απολιθώματα Αμμωνιτών υπάρχουν σε όλη την πλατεία, άλλα είναι κατεστραμμένα και άλλα διακρίνονται ξεκάθαρα. Πιθανών οι πλάκες που χρησιμοποιήθηκαν για να στρωθεί η πλατεία να προέρχονται από λατομία της Αργολίδας ή της Πάρνηθας. Επειδή βρίσκονται σε όλο τον κόσμο δεν θεωρούνται σπάνια και για αυτό τα απολιθώματα τους εμπορεύονται από συλλέκτες, γίνονται κοσμήματα και όπως βλέπουμε χρησιμοποιούνται και ως οικοδομικό υλικό.
Οι Αμμωνίτες οφείλουν το όνομά τους στον Αιγύπτιο Θεό Άμμωνα, ο οποίος είχε κεφάλι κριαριού με κέρατα που περιελίσσονταν όπως τα πλοκάμια αυτών των κεφαλόποδων. Οι Αμμωνίτες ήταν μαλάκια τα οποία ζούσαν σε μεγάλους πληθυσμούς στις θάλασσες πριν από 350 εκατομμύρια χρόνια έως 2,5 εκατομμύρια χρόνια. Έμοιαζαν με τους σημερινούς Ναυτίλους και είχαν μέση διάμετρο 23 εκατοστών.
Στην Ελλάδα έχουν εντοπιστεί αρκετές απολιθωματοφόρες θέσεις, αμμωνιτών. Τα παλαιότερα απολιθώματα, ηλικίας 243 εκ. χρόνων (Κ. Τριαδικό – Σκύθιο), βρίσκονται στη Χίο στο όρος Μαραθόβουνο. Εντοπίστηκαν εντός ερυθρών μικριτικών ασβεστολίθων.
Διάσπαρτες εμφανίσεις ασβεστόλιθων της φάσης «Hallstatt» με αμμωνίτες έχουν εντοπιστεί και στο νομό Αργολίδας (π.χ. Επίδαυρος), ηλικίας 240 εκ. χρόνων. Άλλες θέσεις με απολιθώματα αμμωνιτών υπάρχουν στην Ύδρα, στη ΒΔ Πίνδο, σε στρώματα τριαδικών ασβεστολίθων στην Αττική, Κέρο, Όρθρυ, Κρήτη, ΒΔ Πελοπόννησο.
Αμμωνίτες Α. Λιθανθρακοφόρου έχουν εντοπιστεί στη Πάρνηθα. Νεότεροι Αμμωνίτες ηλικίας 187 εκ. χρόνων (Τοάρσιο) ανακαλύφθηκαν στην Ήπειρο, στο Παρνασσό, στη Πελοπόννησο.
Οι αμμωνίτες Κρητιδικού στην Ελλάδα είναι σπάνιοι. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη πελαγικών Κρητιδικών ιζηματογενών πετρωμάτων. Ορισμένες θέσεις αυτής της ηλικίας έχουν ανακαλυφθεί στην Πελοπόννησο και τον Παρνασσό.
Στον Δήμο των Αχαρνών θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα πρότυπο εργαστήριο παλαιοντολογίας. Οι μαθητές αφού ενημερωθούν για την επιστήμη της Παλαιοντολογίας και τους Αμμωνίτες θα ανακαλύπτουν τα απολιθώματα στην πλατεία, θα τα σχεδιάζουν και θα φτιάχνουν γύψινα εκμαγεία. Έτσι θα εισαχθούν στο χώρο της επιστήμης βιωματικά και θα αξιοποιηθεί δημιουργικά ο χώρος.
Βιβλιογραφία
Π.Σ. ΨΑΡΙΑΝΟΥ, Ν.Ι ΜΑΝΩΛΕΣΣΟΥ. ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ, ΑΘΗΝΑ 1987