Άρθρο της Δρ Ελένη Μπόρση, Ιατρός – Διατροφολόγος στις Αχαρνές
Ξυπνάμε συχνά ήδη κουρασμένοι και φεύγουμε αγχωμένοι, χωρίς καν να φάμε πρωινό. Μπορεί να είναι τα καθημερινά νέα πολλών ανθρώπων. Τι συμβαίνει όμως μέσα μας μετά τη νύχτα;
Τι περιέχει το αίμα μας το πρωί;
Το σώμα μας είναι ήδη προγραμματισμένο να αντιμετωπίζει την ημέρα, χάρη στους μεταβολικούς και ορμονικούς βιορυθμούς μας.
Η φύση έχει ήδη λάβει μέτρα για να προετοιμάσει το σώμα μας να βιώσει πλήρως την ημέρα.
Έχουμε κάποιες ορμόνες στο αίμα μας που διέπουν τις ζωτικές μας ενέργειες.
Ας τις γνωρίσουμε.
ΠΡΩΙΝΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ
Τρία όργανα είναι ενεργά συγκεκριμένα, το πρωί, όταν ξυπνάμε:
1 – Πάγκρεας
2 – Επινεφρίδια
3 – Θυρεοειδής
Το πρωί έχουμε ορμονικό προφίλ που βασίζεται στον κιρκάδιο ρυθμό έκκρισης ορμονών με δράσεις που προάγουν την ενεργειακή αφύπνιση για να αντιμετωπίσουμε την ημέρα.
Το πάγκρεας, τα επινεφρίδια και ο θυρεοειδής παίζουν πρωταρχικό ρόλο στη μεταβολική επανενεργοποίηση το πρωί.
ΠΑΓΚΡΕΑΣ
Το πάγκρεας είναι απασχολημένο με την έκκριση της ορμόνης γλυκαγόνης, της ορμόνης της νυχτερινής νηστείας, η οποία δρα στα λιποκύτταρα ευνοώντας τη φάση εκφόρτισης των λιπαρών οξέων τους και στο συκώτι ευνοώντας την εκκένωση γλυκόζης χρήσιμης για τη διατήρηση της τιμής του σακχάρου στο αίμα επαρκή για την ενεργειακή ζήτηση του εγκεφάλου.
ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ
Τα επινεφρίδια εκκρίνουν κορτιζόλη η οποία είναι ενεργή στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων. Η κορτιζόλη αυξάνει τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα εξασφαλίζοντας προστατευτική δράση από τη νηστεία για όργανα που εξαρτώνται από τη γλυκόζη: εγκέφαλος, ερυθρά αιμοσφαίρια, νευρικός ιστός…
Η κορύφωση της κορτιζόλης τις πρώτες πρωινές ώρες καθορίζει μια μεγαλύτερη προδιάθεση του οργανισμού μας να χρησιμοποιεί τα λιπαρά οξέα ως ενεργειακό υπόστρωμα. Επομένως, για να χάσετε βάρος είναι χρήσιμο να κάνετε αερόβια σωματική δραστηριότητα το πρωί.
ΘΥΡΟΕΙΔΗΣ
Ο θυρεοειδής εκκρίνει τις ορμόνες του ιδιαίτερα FT4 και σε μικρότερες δόσεις FT3.
Η ορμόνη FT4 μετατρέπεται στο ήπαρ σε FT3, η οποία είναι η πραγματική ορμόνη του θυρεοειδούς που δρα στα λιποκύτταρα, ευνοώντας τη φάση εκφόρτισης των λιπαρών οξέων τους, μια ορμόνη που ελέγχει την κατανάλωση οξυγόνου σε όλα τα κύτταρα του ανθρώπινου σώματος. Για να “κάψει” μόνο ένα γραμμάριο κορεσμένων λιπαρών οξέων απαιτούνται δύο λίτρα οξυγόνου.
Τέλος, η ορμόνη FT3 δρα στην θερμογένεση για να εξασφαλίσει σταθερή θερμοκρασία του σώματος γύρω στους 36°C. Με θερμοκρασία σώματος κάτω από 36°C υπάρχει μικρότερη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών οξέων και συνεπώς η συσσώρευσή τους που επηρεάζει το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία.
Με συνεχή αίσθηση κρύου και θερμοκρασία σώματος κάτω από 36°C, είναι απαραίτητο να ελέγξετε τη λειτουργία του θυρεοειδούς σας.
ΠΡΩΙΝΟ ΟΡΜΟΝΙΚΟ ΣΚΗΝΙΚΟ
Έτσι το πρωί μετά την ολονύκτια νηστεία έχουμε ενεργό γλυκαγόνο ικανό να δρα στα λιποκύτταρα, προάγοντας την απελευθέρωση κορεσμένων λιπαρών οξέων από μέσα τους και ενεργώντας στα ηπατοκύτταρα για την απελευθέρωση γλυκόζης στο αίμα. Αυτές οι δύο μεταβολικές καταστάσεις είναι κεντρικές για τον έλεγχο και την ανάκτηση ενός υγιούς βάρους. Αυτή η πρωινή ορμονική έκρηξη πρέπει να παραταθεί χωρίς την ξαφνική της διακοπή που ευνοείται από ένα διατροφικό φορτίο απλών υδατανθράκων, ικανών να διεγείρουν την ινσουλίνη, η οποία εμποδίζει τις επιδράσεις της γλυκαγόνης.
ΠΡΩΙΝΟ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ
◾Ζεστό ρόφημα: τσάι ή κριθάρι, ή τσάι από βότανα ή καφές χωρίς ζάχαρη ή ζεστή λεμονάδα ή ένα φλιτζάνι ζεστό νερό με μια κουταλιά πικρή σκόνη κακάο.
◾ΠΡΩΤΕΪΝΟΥΧΕΣ ΤΡΟΦΕΣ: Γιαούρτι από αποβουτυρωμένο ή πλήρες γάλα (βόειο ή κατσικίσιο) ανθότυρο (100 g), ή ομελέτα με 2 ασπράδια αυγών ή ένα ολόκληρο αυγό ή φρέσκο και μαλακό τυρί…ή άλλη τροφή πρωτεΐνης…άπαχη ή προσούτο ή βρασμένο ή ωμό ζαμπόν.
◾ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ: 30 g νιφάδες σιταριού ολικής αλέσεως, ή 30 g νιφάδες βρώμης, ή 30 g νιφάδες καλαμποκιού, ή 30 g μούσλι, ή άλλα μπισκότα δημητριακών (σπιτικά) ή φρέσκα φρούτα εποχής.
◾Αποξηραμένα φρούτα: Ξηροί καρποί, καρύδια 2 ή 5 αμύγδαλα, ή 5 φουντούκια.
Να έχετε μια καλή και υγιή μέρα.
