Για τις Αχαρνές (το Μενίδι δηλαδή), που είναι του περίγυρου της πόλης μας

387

Στο κείμενο μου “Για το Τατόι χωρίς βασιλιά (1924-1935) και άλλα τινά”, που δημοσιεύτηκε στον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας στις 29 Αυγούστου 2021, υποστήριξα ότι επιβάλλεται η διαδημοτική συνεργασία με τον περίγυρό μας που φυσικά περιλαμβάνει και τις Αχαρνές (το Μενίδι δηλαδή), “στηριγμένη στην καλή γνώση των επιμέρους τόπων και μάλιστα σε βάθος χρόνου”.

Στις 29 Αυγούστου έγραψα ορισμένα για το Τατόι, που δεν θα μείνουν χωρίς συνέχεια – σήμερα σημειώνω μερικά για τις Αχαρνές (το Μενίδι δηλαδή) , τα οποία θα ακολουθηθούν και από άλλα φυσικά προς εντελέστερη γνώση:

Πρόκειται για αρχαίο δήμο της Αττικής, που ανήκε στην Οινηίδα φυλή. Ήταν από τους πολυαριθμότερους Δήμους. Μπορούσε να παρατάξει 3.000 οπλίτες. Έφθασε σε μεγάλη ακμή κατά τους Μυκηναϊκούς χρόνους (1.200 π.Χ.), όπως προκύπτει εκ του ευρεθέντος στη θέση Λυκότρυπα προϊστορικού θολωτού τάφου. Κατά τους ιστορικούς χρόνους γνώρισε οικονομική ακμή από τη γεωργία και το εμπόριο καυσοξύλων. Είχε πολλούς ναούς και ιερά. Στην Πάρνηθα είχε κατασκευασθεί (4ος αιώνας π.Χ.) υδρομαστευτικό έργο που είχε την ονομασία “Αχαρναϊκός Οχετός”. Στη γύρω περιοχή υπάρχουν ερείπια ιερών (Απόλλωνος Αγνιέως, Ηρακλέους, Αθηνάς, Υγείας, Αθηνάς Ιππείας κά.). Γνωστή είναι η κωμωδία του Αριστοφάνη “Αχαρνής”, που έτυχε πρώτου βραβείου κατά τα Ληναία του 425 π.Χ., με κύριο ήρω τον φιλειρηνικό χωρικό Δικαιόπολη. Με την ονομασία Μενίδι φέρονται οι Αχαρνές από την Τουρκοκρατία, ευρίσκονται δε στους πρόποδες της Πάρνηθας, 10 χιλιόμετρα προς βορράν βορειοανατολικά των Αθηνών.

Το Μενίδι είναι παρόν στις πρώτες κιόλας σελίδες του συγγράμματος του Κώστα Η. Μπίρη Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήναι 1966, είτε όταν κάνει λόγο για τον “πελώριο” Ελαιώνα (των Αθηνών) – 150.000 ελαιόδενδρα από το Μενίδι έως το Μοσχάτο, όπου είναι μεγάλος αριθμός από τα δένδρα που είχαν πυρπολήσει οι Τούρκοι, “δεν ενεκρώθησαν και είχον αρχίσει να θάλουν, μαζί με όσα εξ αρχής είχον διασωθή”, είτε όταν κάνει λόγο για τη Μενιδιάτικη πόρτα, στην οποία συνέβαλαν “εκ του εσωτερικού της πόλεως αι οδοί Πραξιτέλους, Αγίου Μάρκου, Πολυκλείτου και Αγίου Δημητρίου, και η οποία απετέλει την αφετηρίαν του δρόμου Χασιάς-Θηβών δια της οδού Λιοσίων, με μια διακλάδωσιν παρά την Βάθην προς το Μενίδι και προς το Μπογιάτι δια της οδού Αχαρνών”, είτε όταν σημειώνει: “Πλήθος άλλων αγροτικών δρόμων, διακλαδιζόμενοι από τους τρεις προηγούμενους, της Κούλουρης, του Μοριά και του Μενιδίου, εσχημάτιζον μαζί με αυτούς ένα αρκετά πυκνόν οδικόν δίκτυον δια του οποίου επεκοινώνουν οι Αθηναίοι με τα κτήματά των και τα άπειρα εκκλησάκια των ανά το Αττικόν λεκανοπέδιον”.

Για τα παραπάνω άντλησα πληροφορίες 1) από την Σύγχρονη Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια της “Πρωΐας”, β’ έκδοση, Εκδοτικός Οίκος Δημητράκου 1955 και 2) Από το Μάρω Βαμβούκα, Βασίλης Μεγαρίδης, Οδωνυμικά. Η σημασία των ονομάτων των Οδών της Αθήνας, Δήμος Αθηναίων, Πνευματικό Κέντρο 1990.

Κώστας Π. Παντελόγλου

πηγή: www.kosmosnf.gr