Ιδού ο Νυμφίος έρχεται, εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα, ανάξιος δε πάλιν, ον ευρήσει ραθυμούντα.
Από την Μεγάλη Δευτέρα ξεκινούν τα άγια Πάθη του Ιησού Χριστού. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά σήμερα τη μνήμη του “Παγκάλου” Ιωσήφ, γιου του Ιακώβ, που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη, ενώ η μέρα είναι επίσης αφιερωμένη και στην άκαρπη συκιά που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε.
Την Μεγάλη Δευτέρα δύο γεγονότα κυριαρχούν στην εκκλησία:
◾ Η ζωή του Ιωσήφ του 11ου γιού του Πατριάρχη Ιακώβ, του ονομαζόμενου Παγκάλου, δηλαδή του ωραίου στο σώμα και τη ψυχή. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του.
◾ Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς (Ματθ. 21, 18-22) που ξέρανε ο Χριστός:
Η συκιά συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.
Συμβολίζει ακόμη και την ψυχή του κάθε ανθρώπου που παραμένει άκαρπη από αρετές.
Ο Ιωσήφ ήταν ο μικρότερος γιός του Πατριάρχη Ιακώβ και ο πιο αγαπητός. Όμως τα αδέλφια του τον ζήλευαν και τον έρριξαν σε ένα βαθύ λάκκο ενώ εξαπάτησαν τον πατέρα τους χρησιμοποιώντας ένα ματωμένο ρούχο ότι τάχα τον κατασπάραξε θηρίο.
Στη συνέχεια τον πούλησαν για τριάντα αργύρια σε εμπόρους, οι οποίοι τον ξαναπούλησαν στον αρχιμάργειρα του βασιλιά της Αιγύπτου, τον Πετεφρή. Ο Ιωσήφ ήταν πανέμορφος και τον ερωτεύθηκε η γυναίκα του Πετεφρή.
Όμως ο Ιωσήφ την αρνήθηκε και εκείνη από το θυμό της τον συκοφάντησε στο σύζυγό της, ότι δήθεν αυτός επιτέθηκε εναντίον της με ανήθικους σκοπούς. Ο Πετεφρής την πίστευσε και φυλάκισε τον Ιωσήφ.
Ο Φαραώ, ο βασιλιάς της Αιγύπτου, είδε τότε ένα παράξενο όνειρο και ζήτησε έναν εξηγητή. Με το φωτισμό του Θεού, μόνο ο Ιωσήφ μπόρεσε να το εξηγήσει. Ότι θα έλθουν στη χώρα του επτά χρόνια ευφορίας και επτά ακαρπίας και πείνας. Ενθουσιάσθηκε ο Φαραώ από τη σοφία του και τον έκανε γενικό άρχοντα, σαν πρωθυπουργό.
Ο Ιωσήφ διαχειρίσθηκε άριστα την εξουσία και φρόντισε στα δύσκολα χρόνια της πείνας όλο το λαό. Με αφορμή τη διανομή του σιταριού, φανερώθηκαν τα αδέλφια του που τον είχαν φθονήσει. Εκείνος δεν τους κράτησε κακία, αντίθετα τα προσκάλεσε μόνιμα στην Αίγυπτο μαζί με τους γονείς του.
Αυτός λοιπόν αποτελεί προεικόνηση του Χριστού, διότι και Αυτός, αγαπητός γιός του Πατέρα, φθονήθηκε από τους ομοφύλους Του Ιουδαίους, πουλήθηκε από το μαθητή Του για τριάντα αργύρια και κλείσθηκε στο σκοτεινό λάκκο, τον τάφο.
Την Μεγάλη Δευτέρα μνημονεύουμε και τη άκαρπο συκή, την οποία καταράστηκε ο Κύριος και ξεράθηκε αμέσως.
Συμβολίζει τόσο τη Συναγωγή των Εβραίων, η οποία δεν είχε πνευματικούς καρπούς, όσο και κάθε άνθρωπο που στερείται πνευματικών καρπών, αρετών.
Έδειξε ο Κύριος τη δύναμή Του στο άψυχο δένδρο και ποτέ πάνω σε άνθρωπο, για να δείξει ότι δεν έχει μόνο δύναμη να ευεργετεί, αλλά και να τιμωρεί.
Η υμνογραφία αναφέρεται σήμερα στα δύο παραπάνω θέματα, αλλά και επί πλέον στο θέμα της πορείας του Κυρίου προς το Πάθος.
Από το τροπάριο: “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…” οι ακολουθίες της Μ. Δευτέρας έως Μ. Τετάρτης, λέγονται και “Ακολουθίες του Νυμφίου”.