Η Κρητική διατροφή είναι ένα παραδοσιακό διατροφικό πρότυπο που βασίζεται στις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Κρήτης. Συχνά θεωρείται μια από τις πιο υγιεινές δίαιτες στον κόσμο και έχει αποτελέσει αντικείμενο πολυάριθμων μελετών.
Η κρητική διατροφή είναι κυρίως φυτική και περιλαμβάνει υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, ξηρών καρπών και δημητριακών ολικής αλέσεως. Το ελαιόλαδο είναι η κύρια πηγή λίπους, ενώ καταναλώνονται επίσης μικρές ποσότητες γαλακτοκομικών και ψαριών. Το κόκκινο κρέας καταναλώνεται με μέτρο και το αλκοόλ, ιδιαίτερα το κρασί, καταναλώνεται σε μικρές ποσότητες και συχνά με τα γεύματα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η κρητική διατροφή σχετίζεται με χαμηλότερα ποσοστά χρόνιων ασθενειών, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, ορισμένοι καρκίνοι και διαβήτης τύπου 2. Αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται στην υψηλή πρόσληψη τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά, φυτικών ινών και υγιεινών λιπαρών, καθώς και στη χαμηλή πρόσληψη επεξεργασμένων τροφίμων και κορεσμένων λιπαρών.
Συνολικά, η Κρητική διατροφή είναι ένα ισορροπημένο και θρεπτικό διατροφικό μοτίβο που δίνει έμφαση στα ολόκληρα ή ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα και έχει συνδεθεί με πολλά οφέλη για την υγεία.
Το Κρητικό παξιμάδι: Τα παξιμάδια, παίζουν σημαντικό ρόλο στην κρητική διατροφή. Είναι ένα παραδοσιακό φαγητό που παρασκευάζεται από αλεύρι κριθαριού ή σίτου που έχει ψηθεί δύο φορές για να γίνει ένα σκληρό, στεγνό αρτοσκεύασμα. Τα παξιμάδια έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, γεγονός που τα καθιστά βασική τροφή στην Κρήτη, όπου το φρέσκο ψωμί δεν ήταν πάντα άμεσα διαθέσιμο στο παρελθόν.
Τα παξιμάδια τρώγονται συχνά ως υποκατάστατο του ψωμιού και είναι ένα συνηθισμένο πρωινό στην Κρήτη. Μπορούν να επικαλυφθούν με διάφορα υλικά, όπως ντομάτες, τυρί, ελιές και ελαιόλαδο, για να γίνει ένα θρεπτικό και χορταστικό γεύμα. Επιπλέον, τα παξιμάδια συχνά βυθίζονται σε νερό ή άλλα υγρά, όπως κρασί ή ελαιόλαδο, για να μαλακώσουν πριν τα φάνε.
Τα κρητικά παξιμάδια είναι μια καλή πηγή υδατανθράκων και φυτικών ινών και παρέχουν σταθερή ενέργεια όλη την ημέρα. Περιέχουν επίσης κάποιες πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα. Επειδή παρασκευάζονται από δημητριακά ολικής αλέσεως, τα παξιμάδια έχουν χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη από το ψωμί που παρασκευάζεται από ραφιναρισμένο αλεύρι, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν πιο αργό αντίκτυπο στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Τέλος τα παξιμάδια είναι μια θρεπτική και ευέλικτη τροφή που αποτελεί σημαντικό μέρος της κρητικής διατροφής. Αποτελούν ένα καλό παράδειγμα της έμφασης της Κρητικής διατροφής σε ολόκληρα, ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα που παρέχουν διαρκή ενέργεια και είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.