Γράφει η Liakopoulou Anta: Classical Philologist / Professor of Greek Language & Literature – Special Education Teacher (MSc in Special Education Needs) – Specialized in learning difficulties and behavioral problems.
Ολοένα και περισσότεροι μαθητές σήμερα εμφανίζουν κάποιου είδους μαθησιακή δυσκολία είτε λόγω της ύπαρξης κενών είτε λόγω κάποιας ειδικής διαταραχής.
Παρακάτω θα μάθουμε ποια είναι η δουλειά του ειδικού παιδαγωγού, με ποιες περιπτώσεις μαθητών ασχολείται ακριβώς και ποια είναι τα σημάδια που δείχνουν στους γονείς ότι χρειάζεται η παρέμβασή του, προκειμένου να αποκατασταθούν οι μαθησιακές δυσκολίες και να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση των μαθητών.
Τι είναι και τι ακριβώς κάνει ένας ειδικός παιδαγωγός;
Ο ειδικός παιδαγωγός είναι ένας εξειδικευμένος θεραπευτής με βασικό πτυχίο στην ειδική αγωγή ή στη γενική εκπαίδευση και μεταπτυχιακές σπουδές στην ειδική αγωγή. Ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού είναι πολυδιάστατος αφού:
- Αναλύει τις εκπαιδευτικές ανάγκες του κάθε μαθητή,
- Αξιολογεί το μαθησιακό του προφίλ, δηλ. τις δυνατότητες, τις αδυναμίες, τον τρόπο πρόσληψης της γνώσης με τη βοήθεια των ειδικών σταθμισμένων ψυχομετρικών εργαλείων,
- Οργανώνει και εφαρμόζει εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης για την αντιμετώπιση των δυσκολιών του μαθητή.
Πρόσθετα, ο ειδικός παιδαγωγός έχει και υποστηρικτικό και συμβουλευτικό ρόλο στους γονείς, στο παιδί αλλά και στους εκπαιδευτικούς που που έχουν αναλάβει τον μαθητή στο σχολικό πλαίσιο.
Παράλληλα, συνεργάζεται άμεσα με τους υπόλοιπους ειδικούς θεραπευτές (λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή και ψυχολόγο) και το σχολείο ώστε μέσα από τη διεπιστημονική πραγμάτευση και την ανταλλαγή των επιστημονικών γνώσεων να ωφεληθεί το παιδί όσο το δυνατόν περισσότερο.
Τέλος, με σωστή και κατάλληλη εκπαίδευση ο ειδικός παιδαγωγός καταρτίζει ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα και προγράμματα ανάπτυξης της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Με ποιες περιπτώσεις μαθητών ασχολείται ένας ειδικός παιδαγωγός;
Ο ειδικός παιδαγωγός εργάζεται με μαθητές που αντιμετωπίζουν:
- Γενικές Μαθησιακές Δυσκολίες
- Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (Δυσλεξία, Δυσορθογραφία, Δυσγραφία, Δυσαριθμησία, Δυσπραξία).
- Σύνδρομο Ελλειμματική Προσοχής ή/και Υπερκινητικότητας
- Διάσπαση προσοχής
- Ειδικές Γλωσσικές Διαταραχές (πχ δυσπραξία)
- Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές
- Εγκεφαλική βλάβη και νευρολογικής φύσης προβλήματα
- Αναπτυξιακή καθυστέρηση
- Ψυχοσυναισθηματική ανωριμότητα
- Διαταραχές Λόγου & Ομιλίας
- Διαταραχές Όρασης & Ακοής
- Κινητικές Ανεπάρκειες
- Δυσκολίες προσαρμογής
- Δυσκολίες συμπεριφοράς
- Κοινωνικό-πολιτισμική υστέρηση
Ποια είναι τα σημάδια που υποδεικνύουν σ’ έναν γονέα ότι χρειάζεται η παρέμβαση ειδικού παιδαγωγού και από ποια ηλικία ξεκινούν;
Οι πρώτες ενδείξεις που υποδεικνύουν σε έναν γονέα ότι χρειάζεται η παρέμβαση του ειδικού παιδαγωγού συνήθως εκδηλώνονται με την είσοδο του παιδιού στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Στο νηπιαγωγείο πολλοί εκπαιδευτικοί παρατηρούν προειδοποιητικά σημάδια που αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να παραμείνουν και στη μετέπειτα σχολική ζωή του παιδιού.
Έτσι, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς τις πρώιμες ενδείξεις των μαθησιακών δυσκολιών, ώστε αν χρειαστεί να ζητήσουν την απαιτούμενη βοήθεια από τον ειδικό παιδαγωγό το συντομότερο δυνατόν.
Τα κυριότερα προειδοποιητικά σημάδια που φανερώνουν ότι ένα παιδί προσχολικής ηλικίας δυσκολεύεται μαθησιακά είναι τα εξής:
- Η καθυστερημένη ομιλία σε σύγκριση με άλλα παιδιά ή η δυσκολία εκμάθησης και διάκρισης των φωνημάτων και των συλλαβών της γλώσσας μας.
- Η δυσκολία στην αποστήθιση τραγουδιών με ομοιοκαταληξία
- Η δυσκολία στο να ακολουθεί οδηγίες
- Η δυσκολία στην εξιστόριση γεγονότων με λογική αλληλουχία
- Η δυσκολία στην αντίληψη της ακολουθίας, δηλ. στη σειροθέτηση και τη διαδοχή, λ.χ. αδυνατούν να βρούν την επόμενη μέρα, το προηγούμενο γράμμα του αλφάβητου, τον μήνα που μας πέρασε κ.ά.
- Η δυσκολία στη λεπτή κινητικότητα και στον κινητικό έλεγχο λ.χ. στην κοπή με το ψαλίδι, στο κουμπώμα της ζακέτας, στην αντιγραφή σχημάτων και μοτίβων
- Η δυσκολία στην πλευρίωση και στον χωρικό και χρονικό προσανατολισμό, δηλ. μπερδεύουν το δεξιά με το αριστερά, το αύριο με το χθες, το ψηλά με το χαμηλά κ.ά.
- Η αδυναμία συγκέντρωσης προσοχής σε μια δραστηριότητα για κάποιο διάστημα και η αντίδραση με παρορμητικότητα.
- Και η έλλειψη οργάνωσης (της σχολικής του τσάντας, του δωματίου τους, των παιχνιδιών τους, των συρταριών τους κλπ.).
Στο δημοτικό σχολείο όπου απαιτείται η δεξιότητα της γραφής, της ανάγνωσης και της μαθηματικής αντίληψης οι συνηθέστερες ενδείξεις ύπαρξης μαθησιακών δυσκολιών είναι οι παρακάτω:
- Η δυσκολία στη γραφή, στην ανάγνωση και στην προφορική έκφραση
- Η δυσκολία στην αναγνώριση των γραμμάτων
- Δυσκολία στην εκμάθηση της ώρας
- Το φτωχό λεξιλόγιο
- Η φτωχή επίδοση στην παραγωγή γραπτού λόγου (έκθεση κ.α.)
- Η αδυναμία στη γραφή καθ’ υπαγόρευση με παραλείψεις λέξεων, συλλαβών και φωνημάτων και κακή ποιότητα γραφής
- Η μειωμένη συμμετοχή – ιδιαίτερα στις μικρές τάξεις – σε δραστηριότητες που απαιτούν ανάγνωση
- Η αργή ανάγνωση, χωρίς χρωματισμό της φωνής. Επίσης, η παράλειψη ή προσθήκη λέξεων και συλλαβών, η δυσκολία αποκωδικοποιήσης πολυσύλλαβων λέξεων, η μη κατανόηση του κειμένου και η μη ολοκλήρωσης της δεξιότητας της ανάγνωσης σε ικανοποιητικό χρόνο
- Η υπερβολικά μεγάλη διάρκεια μελέτης, ιδιαίτερα σε μαθήματα «κειμένου» (Ιστορία, Θρησκευτικά). Η επίδοση του παιδιού μπορεί να βελτιώνεται όταν κάποιος άλλος διαβάζει το κείμενο μεγαλόφωνα
- Η χαμηλή επίδοση σε θέματα και ύλη που έχει ήδη προετοιμάσει ο μαθητής την προηγούμενη ημέρα και στα οποία έχει ελεγχθεί (λ.χ. ορθογραφία)
- Η σύγχυση κατά την εκμάθηση της προπαίδειας και των αριθμητικών πράξεων
- Η ύπαρξη λαθών στη σειρά των αριθμών και το μπέρδεμα των αριθμητικών συμβόλων (+, -, *, /, =)
- Τα προβλήματα μνήμης. Δηλαδή, ξεχνάει πολύ εύκολα και σύντομα, δυσκολεύεται να θυμάται κανόνες, ονόματα, χρονολογίες κτλ. και αδυνατεί να ανακαλέσει πολύπλοκες πληροφορίες και οδηγίες.
Όσο νωρίτερα ανιχνεύεται μια μαθησιακή δυσκολία τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες μελλοντικής επιτυχίας του παιδιού στο σχολείο και στη ζωή, καθώς τα πρώτα μαθητικά χρόνια είναι καθοριστικά για την εξέλιξη και την ακαδημαϊκή πρόοδο του μαθητή.
Την Άντα Λιακοπούλου θα τη βρείτε στην εξής σελίδα: https://www.Facebook.com/EidikiPaidagogosAntaLiakopoulou/.
